کۆی دەنگەکان
0
سافی هیرانی
مستەفا كوڕی عەبدوڵڵای سانی ناسراو بە سافی هیرانییە. لە ساڵی 1873 لە هیرانی ناوچەی خۆشناوەتی له باشووری كورستان لەدایك بووە.
سەرەتا بۆ فەقێیەتی لەلای مامۆستا مەلا عەبدوڵڵای باوكی و قازی عه‌لی باوكی پێشەوا قازی خوێندوویەتی. بۆ خوێندنی فەقێیەتی چووە بۆ زۆربەی ناوچەكانی باشوور و ڕۆژهەڵاتی كوردستان. سافی خۆی و بنەماڵەكەشی دیندار و خوداپەرست بوون. خاوەنی دیوانێكی گەورەیە و شیعری بە هەر چوار زمانی كوردی و عەڕەبی و توركی و فارسی هەیە.
لە تەمەنی 30 ساڵیدابووە كاتێ باوكی كۆچی دوایی كردووە، هەر لەو كاتەوە بووە بە جێ نشین و بە كاكە مستەفای هیدانی ناوی دەركردووە، بەم شێوەیە خزاوەتە نێو قۆناغێكی نوێ لە ژیانیدا بۆ تەواو كردنی زنجیرەی تەریقەی قادری.
شیعری ڕێك و لەباری هەبووە لەبارەی عیشق و دڵداری ،هەر لە تەمەنی چواردە ساڵیدا دەستی بە شیعر هۆنینەوە كردووە، بەڵام لەگەڵ وەرگرتنی نازناوی كاك و دانیشتنی لە جێگای باوكی، عالەمی ماددی وەلاناوە بۆ عالەمی مەعنەوی و لە پاشان بووە بە مەرجعی مورید و دەروێشان و عاشقانی ڕێگەی خوا پەرستی.
سافی یەكێك بووە لە ڕێزی ئەو شاعیرە ناسراوانەی كە تەسەوف و ئەدەبیان بەیەكەوە كۆكردۆتەوە، لەسەر هەمان ڕێبازی جەزیری وحەریق و مەحوی، عیشق و تەسەوف لای سافی، بە جۆرێك بووە كە هەموو جەستەی پێكاوە.
سافی هیرانی لە ساڵی 1942 كۆچی دوایی كردووەو لە هیران لەو گۆڕەدا نێژرا كە بەدەستی خۆی هەڵی كەندبوو.
